ถ้าพูดถึงสถานที่ท่องเที่ยวในสมุทรสงครามที่น่าสนใจที่สุด คงหนีไม่พ้น “ตลาดน้ำอัมพวา” ซึ่งขึ้นชื่อที่สุดในจังหวัดสมุทรสงคราม หลายๆ คน อาจจะยังไม่เคยมาเยี่ยมชมสถานที่แห่งนี้ แต่ถ้าได้มาเที่ยวแล้วคุณจะ “ไม่ผิดหวังอย่างแน่นอน” เพราะบรรยากาศน่าท่องเที่ยว ชุมชนมีความเป็นอยู่เรียบง่ายและใช้วิถีชีวิตแบบดั้งเดิม ไม่ว่าจะเป็นบ้านไม้ริมน้ำ เรือพาย ภาพโดยรวมยังเหมือนในอดีต พ่อค้า แม่ค้า อัธยาศัยดี ทำให้เป็นเสน่ห์ดึงดูดให้นักท่องเที่ยวทั้งในและต่างประเทศมาเที่ยวอย่างไม่ขาดสาย ตลาดน้ำอัมพวาเป็นตลาดที่เปิดช่วงบ่ายถึงค่ำจึงเรียกกันอีกชื่อหนึ่งว่า “ตลาดน้ำยามเย็น”
ในอดีตอำเภอเมืองอัมพวาถือว่า เป็นศูนย์กลางการคมนาคมทางน้ำที่สำคัญของจังหวัดสมุทรสงคราม มีตลาดน้ำขนาดใหญ่และชุมชนริมน้ำซึ่งเป็นศูนย์กลางด้านพาณิชยกรรม แต่ผลกระทบของการพัฒนาการคมนาคมทางบก ทำให้ความเป็นศูนย์กลางฯ ของอัมพวาสูญเสียไป ตลาดน้ำค่อยๆ ลดความสำคัญและสูญหายไป ทิ้งไว้แต่ร่องรอยของความเจริญในอดีตซึ่งยังคงปรากฏให้เห็นชัดเจนในทุกวันนี้ ทางเทศบาลตำบลอัมพวาจึงร่วมมือร่วมใจกับประชาชนในท้องถิ่น ได้ฟื้นฟูตลาดน้ำอัมพวาขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง โดยก่อตั้งขึ้นอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 11 สิงหาคม 2547 เพื่ออนุรักษ์ความเป็นอยู่ของชุมชนริมน้ำจึงทำให้ “ตลาดน้ำอัมพวา” ได้กลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้ง และเนื่องจากอยู่ไม่ไกลจากกรุงเทพฯ มากนัก จึงทำให้ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวในเวลาอันรวดเร็ว
ไฮไลต์โดดเด่นของตลาดน้ำอัมพวา คือ ของกินอร่อย ราคาไม่แพงที่ขายบนเรือ สามารถนั่งกินอาหารได้ตรงริมน้ำ โดยเฉพาะปลาทูหน้างอคอหักเนื้อนุ่มมัน อาหารทะเลสดๆ ขนมไทยโบราณ และขนมที่เคยกินในวัยเด็ก กลายเป็นอีกหนึ่งเอกลักษณ์ของตลาดน้ำแห่งนี้ นอกจากจะมีอาหารพื้นบ้านหลากหลายให้เลือกชิมแล้ว บรรยากาศบ้านไม้สองฟากแถวฝั่งคลอง ยังช่วยให้ย้อนอดีตอันรุ่งเรืองของตลาดเก่าแก่แห่งนี้ได้เป็นอย่างดี บ้านเรือนสองฝั่งคลองอัมพวา ได้รับการอนุรักษ์ในโครงการอนุรักษ์ศิลปกรรมสิ่งแวดล้อมในประเทศไทย โดยหน่วยงานต่างๆ ร่วมกับชุมชนอัมพวา จนได้รับรางวัลมรดกทางวัฒนธรรมจากองค์การยูเนสโกในปี 2551
นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่มาเที่ยวอัมพวานอกจากจะเดินเล่นที่ตลาดน้ำแล้วในช่วงกลางวันถึงเย็น ยังนิยมล่องเรือชมทิวทัศน์สองฝั่งแม่น้ำแม่กลองตลอดสองฝั่ง ชมวิถีชีวิตและบ้านเรือนริมน้ำจะได้เห็นตลอดทางที่เรือแล่นไป ชาวบ้านย่านอัมพวาเดิมทีใช้เรือในการสัญจรไป-มาเป็นหลัก เพราะฉะนั้นมาถึงอัมพวาทั้งทีอย่าพลาดการนั่งเรือชมวิถีชีวิตริมคลองของชาวบ้าน ซึ่งนอกจากจะได้เห็นบ้านเรือนริมคลองเก่าแก่ รวมทั้งสวนผลไม้ของชาวบ้าน อาจจะแวะชมสถานที่ท่องเที่ยวต่างๆ ที่น่าสนใจ เช่น วัดบางแคน้อย ค่ายบางกุ้ง โบสถ์คริสต์ เป็นต้น
ในช่วงหัวค่ำเป็นการนั่งเรือชมหิ่งห้อย โดยปกติแล้วหิ่งห้อยจะมีมากในช่วงฤดูฝน ตั้งแต่เดือนพฤษภาคม-ตุลาคม ควรเลือกชมในช่วงเวลาที่เป็นข้างแรมหรือคืนเดือนมืด เพราะเห็นแสงของหิ่งห้อยได้ชัดเจนกว่าเวลาข้างขึ้น เราจะได้เห็นหิ่งห้อยที่กระจุกตัวอยู่รวมกันอยู่ใต้ต้นลำพู ส่องแสงกระพริบวิบวับให้เราได้ชื่นชมราวกับไฟคริสต์มาส ขอแนะนำว่าควรใช้เรือพายหรือนั่งชมหิ่งห้อยอยู่ที่ท่าน้ำหน้าโฮมสเตย์ที่พัก และควรหลีกเลี่ยงการใช้เรือยนต์เพราะส่งผลเสียต่อระบบนิเวศน์ของลำน้ำแม่กลอง อาจจะทำให้หิ่งห้อยลดจำนวนลง และเวลาถ่ายรูปก็ไม่ควรใช้แฟลชเพราะจะรบกวนหิ่งห้อย การชมหิ่งห้อยต้องใช้เวลาช่วงหัวค่ำจนถึงกลางดึก ถ้ามาเที่ยวที่นี่แล้วควรพักที่อัมพวาสักหนึ่งคืน ซึ่งที่พักไม่ว่าจะเป็นแบบรีสอร์ท หรือแบบโฮมสเตย์ ก็มีให้เลือกมากมาย
การเดินทาง โดยรถส่วนตัว จากตัวจังหวัดสมุทรสงครามใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 325 ทางเดียวกับไปอำเภอดำเนินสะดวกและอุทยาน ร. 2 ประมาณ 6 กม. ก่อนถึงสามแยกไฟแดง มีทางแยกทางซ้ายเข้า อำเภออัมพวา ไปอีกประมาณ 800 ม. ทางแยกซ้ายมือ เข้าตลาดอัมพวา จอดรถบริเวณหน้าที่ว่าการอำเภออัมพวา โดยรถตู้หมอชิต 2 ชานชาลา 3 รถรอบสุดท้าย 20.00 น. ลงที่ บขส. แม่กลองและต่อรถเมล์สายโรงเจอัมพวา ปลายทาง เป็น ตลาดน้ำอัมพวา
รุ่งเช้าสามารถตื่นมารับแสงอาทิตย์ของวันใหม่ และทำบุญตักบาตรพระ ซึ่งพายเรือมาบิณฑบาตถึงท่าน้ำที่พักได้บรรยากาศวิถีชิวิตริมน้ำแบบไทยโบราณ แถมยังได้บุญอีกด้วย เที่ยวสนุก ผ่อนคลาย ปลดปล่อยความวุ่นวายจากเมืองกรุงฯ มาสัมผัสบรรยากาศเย็นสบายสไตล์ชาวอัมพวา รับรองว่าต้องหลงเสน่ห์อัมพวาอย่างแน่นอน โดยตลาดน้ำยามเย็นอัมพวามีเฉพาะวันศุกร์-เสาร์-อาทิตย์ ในวันศุกร์ตลาดจะเริ่มตั้งแต่บ่าย 3 และในวันเสาร์-อาทิตย์ตลาดจะเริ่มตั้งแต่เที่ยงไปจน ถึง 2 ทุ่ม
บรรณานุกรม
ชมรมชอบท่องเที่ยวแห่งเมืองสยาม. (2554). เที่ยวไทยให้สนุกใน 77 จังหวัด. กรุงเทพฯ : ไทยควอลิตี๊บุ๊คส์.
ศิริวรรณ ศิลาพัชรนันท์. (2557). อัมพวาศึกษา (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ : คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
kapook.com. (2559, 29 พฤศจิกายน). ตลาดน้ำในกรุงเทพฯ และใกล้เคียง เดินกิน เดินเที่ยวกันแบบเพลิน ๆ. ค้นเมื่อ 26 กุมภาพันธ์ 2561, จากhttps://travel.kapook.com/view161616.html
บอสเด็กผี. (2556, 17 กุมภาพันธ์). อัมพวาตลาดน้ำพอเพียง (บทความ). ค้นเมื่อ 26 กุมภาพันธ์ 2561, จาก http://teawgun.com/ตลาดน้ำอัมพวา/
วินิจ รังผึ้ง. (2549, 23 พฤษภาคม). ชีวิตใหม่ตลาดน้ำอัมพวา . ค้นเมื่อ 26 กุมภาพันธ์ 2561, จาก https://mgronline.com/travel/detail/9490000067632
ภาพประกอบ
travel2guide.com. (ม.ป.ป.). ภาพป้ายตลาดน้ำอัมพวา. ค้นเมื่อ 26 กุมภาพันธ์ 2561, จาก http://travel2guide.com/ตลาดน้ำอัมพวา.html
ททท. (2560, 5 เมษายน). ภาพตลาดน้ำอัมพวา. ค้นเมื่อ 26 กุมภาพันธ์ 2561, จาก http://favforward.com/lifestyle/30972.html
travel.kapook.com (ม.ป.ป.). ภาพเรือขายของชาวบ้านอัมพวา. ค้นเมื่อ 26 กุมภาพันธ์ 2561, จาก https://travel.kapook.com/view140837.html
pantip.com. (2556, 16 ธันวาคม). ภาพขนมโบราณ. ค้นเมื่อ 28 กุมภาพันธ์ 2561, จาก https://pantip.com/topic/31391830
manopas.com. (ม.ป.ป.). ภาพอาหารทะเลสด. ค้นเมื่อ 28 กุมภาพันธ์ 2561, จาก https://daily.rabbit.co.th/ตลาดน้ำอัมพวา
takemetour.com. (ม.ป.ป.). ภาพล่องเรือชมวิถีชีวิตชาวอัมพวา. ค้นเมื่อ 28 กุมภาพันธ์ 2561, จาก https://www.takemetour.com/article/amphawa-floating-market
ล่องเรือแม่งกลอง. (ม.ป.ป.). ภาพนั่งเรือชมหิ่งห้อย. ค้นเมื่อ 26 กุมภาพันธ์ 2561, จาก https://sites.google.com/site/tladnaxamphwa/theiyw-tlad-na-xamphwa/lxng-reux-maena-mae-klxng
เรียบเรียงโดย วิภาวี คุ้มภัยเพื่อน นักศึกษาฝึกงาน มหาวิทยาลัยบูรพา คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ สาขาวิชาสารสนเทศศึกษา ภาคการศึกษา 2/2560