มูลนิธิแพทย์อาสาสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี หรือที่เรียกกันย่อๆ ว่า พอ.สว. เกิดขึ้นเป็นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2512 โดยมีจุดมุ่งหมายในการให้บริการทางสาธารณสุขแก่ประชาชนในท้องถิ่นทุรกันดารห่างไกลรวม 48 จังหวัด
ภารกิจที่สำคัญของมูลนิธิฯ ได้แก่
1. การจัดหน่วยแพทย์และบุคลากรทางด้านสาธารณสุขจากส่วนกลางหรือโรงพยาบาลในจังหวัดใหญ่ๆ เดินทางเข้าสู่หมู่บ้าน ตำบล และอำเภอที่อยู่ในท้องถิ่นห่างไกลและทุรกันดาร เพื่อช่วยเหลือทำการตรวจโรครักษาโรค มอบยา รักษาโรค ตลอดจนให้คำแนะนำในการปฏิบัติตัวในระหว่างเจ็บป่วย การปฏิบัติตัวเพื่อป้องกันโรคต่าง ๆ และคำแนะนำในด้านสุขศึกษา โภชนาการ ทันตสาธารณสุขและอื่น ๆ อีกมากมาย
2. การจัดให้มีโครงการแพทย์ทางอากาศ โดยการติดตั้งเครื่องส่งและเครื่องรับวิทยุทางอากาศ เพื่อเป็นอุปกรณ์ให้บุคลากรสายสาธารณสุขที่ประจำอยู่ตามสถานีอนามัยต่าง ๆ ที่ขาดแพทย์ปฏิบัติงานประจำได้ติดต่อ โดยตรงกับแพทย์ประจำจังหวัด หรือประจำโรงพยาบาลได้เมื่อมีผู้ป่วยที่อยู่ห่างไกลเกิดเจ็บป่วยกะทันหัน สามารถได้รับการตรวจและได้รับการบำบัดรักษาได้อย่างถูกต้องเหมาะสมโดยไม่ต้องเสียเวลาหรือค่าใช้จ่ายในการเดินทาง
3. การจัดส่งแพทย์ผู้เชี่ยวชาญสาขาต่าง ๆ ออกสู่ชนบทเป็นทีมเพื่อให้การรักษาโรคเฉพาะด้าน
4. ให้บริการทางด้านทันตกรรม โดยการจัดทันตแพทย์ออกดูแลสุภาพในช่องปากของประชาชนทั่วประเทศอยู่เป็นประจำ
ด้วยพระเมตตา และมหากรุณาธิคุณ ที่สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี (สมเด็จย่า) ได้พระราชทาน แก่วิชาชีพทันตแพทยศาสตร์ และทันต บุคลากรทั้งปวง ได้ประจักษ์ถึงน้ำพระทัยอันเปี่ยมไปด้วยพระเมตตา ทุกคนต่างมีความจงรักภัคดี ต่อพระองค์ท่านอย่างสุดซึ้ง จึงพร้อมใจกันถวายพระราชสมัญญา แก่พระองค์เป็น “พระมารดาแห่งการทันตแพทย์ไทย” และทรงเป็นตัวอย่างของบุคคล ผู้ทำคุณประโยชน์ต่อมวลมนุษย์ มีความมุ่งมั่น อุตสาหะอย่างต่อเนื่อง มิท้อถอย และไม่ได้หวังสิ่งตอบแทนใด ๆ
เมื่อ พ.ศ. 2529 ซึ่งเป็นปีที่พระองค์ทรงเจริญพระชนมพรรษา 86 พรรษา เหล่าแพทย์บุคลากรพร้อมใจกันสมัครเป็นอาสาสมัคร พอ.สว. เพื่อ รณรงค์ทางทันตสาธารณสุขขึ้นในพื้นที่ 48 จังหวัด เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลและเป็นการเฉลิมพระเกียรติแด่สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี จึงเป็นกิจกรรมที่รณรงค์กันอย่างต่อเนื่องและได้ขยายการรณรงค์ไปทั่วประเทศ
ดังนั้น คณะรัฐมนตรีจึงได้มีการลงมติเมื่อวันที่ 4 กรกฎาคม 2532 ให้วันที่ 21 ตุลาคม อันเป็นวันคล้ายวันพระราชสมภพ เป็นวันทันตสาธารณสุขแห่งชาติ เพื่อสนองพระราชประสงค์ที่จะให้บริการทันตสาธารณสุขเข้าถึงประชาชนในถิ่นทุรกันดาร
บรรณานุกรม
วรนุช อุษณกร. (2543). ประวัติวันสำคัญที่ควรรู้จัก. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์.
ภาพประกอบ
http://www.forest.go.th/grand/grand_main.html
ข้อมูลโดย : กลุ่มนักศึกษาฝึกงาน งานพัฒนาและจัดการสารสนเทศ ฝ่ายเทคโนโลยีสารสนเทศห้องสมุด
