ถนนสีลม ประวัติศาสตร์ที่ไม่เคยหลับใหล

ถนนสีลม ประวัติศาสตร์ที่ไม่เคยหลับใหลหากพูดถึงย่านที่ไม่เคยหลับในกรุงเทพฯ คงปฏิเสธไม่ได้ว่าใครหลายคนคงนึกถึงย่านถนนสีลมในอันดับต้นๆ โดยแต่ละคนจะมองสีลมในมุมต่างกันออกไป หลายคนมองว่าเป็นย่านแสงสีที่มีสถานบันเทิงอยู่มากมาย และมีร้านอาหารที่มีความหลากหลายของชาติพันธุ์อยู่มากมาย รวมไปถึงขึ้นชื่อว่าย่านธุรกิจที่มีความสำคัญ

ถนนสีลม หรือชื่อเดิม คือ ถนนขวาง ถูกสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 4 เดิมทีถนนสายนี้สร้างมาจากคันดินที่เกิดจากการขุดคลองเพื่อเชื่อมคลองบางรักกับคลองถนนตรง จนกลายมาเป็นถนนขวางต่อมาชาวต่างชาติได้นำ “เครื่องสีลม” ซึ่งใช้สำหรับการวิดน้ำมาติดตั้งที่ถนนขวางโดยที่บริเวณรอบๆ ยังเป็นเพียงทุ่งนาโล่ง เครื่องสีลมในตอนนั้นจึงเด่นและถูกนำมาใช้เรียกชื่อถนนสีลมกันเฉกเช่นทุกวันนี้

ภาพเครื่องสีลม ตั้งอยู่บนถนนสีลม
ภาพเครื่องสีลม ในปัจจุบัน
ที่มา https://commons.wikimedia.org/

ในสมัยรัชกาลที่ 4 ปี พ.ศ. 2404 กลุ่มกงสุลและพ่อค้าชาวต่างชาติได้รวมตัวกันยื่นเรื่องต่อกรมท่า เพื่อฎีกาขอให้รัฐบาลไทยสร้างถนน โดยให้เหตุผล ดังนี้ “ชาวยุโรปเคยขี่รถ ขี่ม้าเที่ยวตากอากาศได้ความสบายไม่มีไข้ เข้ามาอยู่ที่กรุงเทพมหานครไม่มีถนนหนทางที่จะขี่รถม้าไปเที่ยว พากันเจ็บไข้เนืองๆ”  รัชกาลที่ 4 ทรงเล็งเห็นถึงความสำคัญนี้จึงออกพระบรมราชโองการให้ตัดถนน 3 สายขึ้น อันได้แก่ ถนนเจริญกรุง ถนนหัวลำโพง และถนนสีลม ต่อมาในรัชกาลที่ 5 ได้มีการตัดถนนใหม่ขึ้น หนึ่งในนั้น คือ ถนนสาทรที่มีความสำคัญในปัจจุบันไม่ต่างจากถนนสีลมเลย

ถนนสีลม ในปีพ.ศ.2404
ถนนสีลม ในปี พ.ศ.2404 หลังมีการออกพระบรมราชโองการให้ตัดถนนขึ้น
ที่มา www.siamfishing.com/board/
ภาพถนนสีลม
ภาพถนนสีลม ในปัจจุบัน
ที่มา https://th.foursquare.com

ด้วยเหตุผลข้างต้น ถนนสีลมจึงเป็นถนนที่มีความสำคัญต่อเศรษฐกิจไทยเรามาก รวมไปถึงมีความหลากหลายในทางชาติพันธุ์ เนื่องจากชาวต่างชาติได้มาตั้งรกรากในบริเวณแถวสีลมและได้ทำการค้าขายไม่ก็รับจ้าง โดยชนชาติที่มาตั้งรกรากชาติแรกคาดว่าเป็นชาวอินเดีย สังเกตได้จากในปัจจุบันถนนสีลมมีประชากรชาวอินเดียอยู่พอสมควร และมีสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาที่สำคัญอย่าง วัดพระศรีมหาอุมาเทวี หรือเรียกอีกชื่อว่า “วัดแขก” อีกทั้งยังมีสถานที่อื่นๆ ที่บ่งบอกถึงชนชาติยุโรปที่ได้เข้ามาตั้งรกรากอยู่ในบริเวณถนนสีลม ได้แก่ คริสตจักรสืบสัมพันธวงศ์ หรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่า “ป่าช้าฝรั่งเศส” และ โรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน ที่ถูกสร้างขึ้นหลังสงครามโลกครั้งที่ 2

ภาพวัดพระศรีมหาอุมาเทวี (วัดแขก)
ภาพวัดพระศรีมหาอุมาเทวี (วัดแขก) ในปัจจุบัน
ที่มา http://ohmlordganesha.blogspot.com/
ภาพคริสจักรสืบสัมพันธ์วงศ์
ภาพคริสจักรสืบสัมพันธ์วงศ์ ในปัจจุบัน
ที่มา http://www.sueb.org/home
ภาพโรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน ในพ.ศ.2492
ภาพโรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน ในปี พ.ศ.2492 หลังสงครามโลกครั้งที่ 2
ที่มา https://sites.google.com/site/
ภาพโรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน
ภาพโรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน ในปัจจุบัน
ที่มา https://www.honestdocs.co/hospitals/

สังเกตได้ว่า การที่ถนนสีลมขึ้นชื่อว่าเป็นย่านเศรษฐกิจเพราะว่า ได้มีชาวต่างชาติเข้ามาตั้งรกรากและทำการค้าขายขึ้นทำให้มีความมั่งคั่งและครื้นเครงอยู่ตลอดเวลาไม่ว่าจะอดีตหรือปัจจุบัน และยังเป็นแหล่งรวบรวมความหลากหลายของวัฒนธรรมนานาชาติ มีทั้งชาวอินเดีย ยุโรป และในปัจจุบันมีชาวญี่ปุ่นได้เข้ามาอาศัยหรือทำงานอยู่จำนวนมากทำให้การที่ถนนสีลมมีชื่อเสียงมาอย่างยาวนาน

บรรณานุกรม

ยุวพร ธนาธิคุณวนิช. (2554). บางกอก บอกเล่า (เรื่อง) (พิมพ์ครั้งแรก). กรุงเทพฯ: สำนักวัฒนธรรม กีฬา และการท่องเที่ยว กรุงเทพมหานคร.

คริสตจักรสืบสัมพันธวงศ์. (ม.ป.ป.). ค้นเมือ 29 มิถุนายน 2561, จาก http://www.sueb.org/about-us

โรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน. (ม.ป.ป.). ค้นเมื่อ 29 มิถุนายน 2561, จาก https://www.bch.in.th/about/history/

ถนนสีลม. (2561). ใน วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. ค้นเมื่อ 29 มิถุนายน 2561, จาก https://th.wikipedia.org/wiki/ถนนสีลม

วอลสตรีต. (2559). ใน วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. ค้นเมื่อ 29 มิถุนายน 2561, จาก https://th.wikipedia.org/wiki/วอลสตรีต

Panicha Imsomboon. (2559). จากวันวานถึงปัจจุบัน ของพิพิธภัณฑ์มีชีวิตชื่อ ‘สีลม’, ค้นเมื่อ 29 มิถุนายน 2561, จาก http://www.culturedcreatures.co/explore-สีลม/

Sophonwit Phattaracharu. (2558). วิถีชีวิต ย่านสีลม, ค้นเมื่อ 29 มิถุนายน 2561, จาก https://www.youtube.com/watch?v=mIfFKZf4Hmw

ภาพประกอบ

คริสตจักรสืบสัมพันธวงศ์. (ม.ป.ป.). คริสตจักรสืบสัมพันธวงศ์, ค้นเมื่อ 2 กรกฎาคม 2561, จาก http://www.sueb.org/home

โอม ศรี คเณศายะ นะมะฮา. (2554). วัดพระศรีมหาอุมาเทวี (วัดแขก สีลม) ตอนที่ 2, ค้นเมื่อ 2 กรกฎาคม 2561, จาก http://ohmlordganesha.blogspot.com/2011/
07/2.html

edtguide. (2558). ถนนสีลม, ค้นเมื่อ 2 กรกฎาคม 2561, จาก https://www.edtguide.com/travel/433994/Thanon-Si-Lom

foursquare. (2561). ถนนสีลม, ค้นเมื่อ 2 กรกฎาคม 2561, จาก https://th.foursquare.com/v/ถนนสลม-silom-road/4c7542a4604a3704e21d8249

Google Sites. (ม.ป.ป.). อิทธิพลของชาวตะวันตกในชุมชนบางรัก : ศาสนา, ค้นเมื่อ 2 กรกฎาคม 2561, จาก https://sites.google.com/site/tawantokinbangrak/

honestdocs. (2561). โรงพยาบาลกรุงเทพคริสเตียน, ค้นเมื่อ 2 กรกฎาคม 2561, จาก https://www.honestdocs.co/hospitals/bangkok-christian-hospital/reviews/1077

RG..TWO. (2553). ถนนเจริญกรุงตอนปากถนนสีลม เป็นที่ซึ่งน้ำท่วมไม่ถึง ถ่ายจากสามแยกถนนสีลมไปทางด้านสี่พระยา, ค้นเมื่อ 2 กรกฎาคม 2561, จาก www.siamfishing.com/board/view.php?tid=82065&onlyuserid=0&begin=75

ถนนสีลม. (2561). ใน วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. ค้นเมื่อ 29 มิถุนายน 2561, จาก https://th.wikipedia.org/wiki/ถนนสีลม

เรียบเรียงโดย เทพาธิป โฮนกุ นักศึกษาฝึกงานจาก มหาวิทยาลัยศิลปากร คณะอักษรศาสตร์ สาขา สารสนเทศศาสตร์และบรรณารักษศาสตร์ ภาคการศึกษา 1/2561