ธรรมะในหลักศิลา

> พระราชประวัติ > พระราชบิดาแห่งอักษรไทย > พระเกียรติคุณแผ่ไพศาล > ธรรมะในศิลาจารึก .... ความสัมพันธ์ .... ศาสนประวัติ .... ศาสนพิธี .... ศาสนวัตถุสถาน .... ศาสนธรรม .... ทรงศีล ศรัทธา .... พรหมวิหาร ๔ .... กตัญญู กตเวทิตา .... คือพรหมของบุตร .... ทศพิธราชธรรม > ปกิณกะ > สัตยาธิษฐาน > บรรณานุกรม > คณะผู้จัดทำ > หน้าแรก

	ศาสนธรรม ศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหงมหาราช กล่าวถึงหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาไว้ทั้งโดยตรงและโดยปริยาย ที่กล่าวถึงโดยตรงนั้น ตัวอย่างได้แก่ ทาน ศีล ศรัทธาและการถือบวช สำหรับส่วนกล่าวไว้โดยปริยายนั้น ตัวอย่างได้แก่ พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงเป็นพระมหากษัตริย์ปกครองราษฎรด้วยทศพิธราชธรรม ถือปฏิบัติในสังคหวัตถุ ๔ ทรงพรหมวิหาร ๔ ทรงบารมีทั้ง ๑๐ ประการ ในช่วงเข้าพรรษา พ่อขุนรามคำแหงมหาราช พระบรมวงศานุวงศ์ทุกพระองค์ พร้อมด้วยบริวารทั้งหลาย จะพากันทรงศีลกันหมด นอกจากนี้ ยังมีศาสนธรรมอีกหลายประการที่แฝงไว้ มิอาจนำมากล่าวได้หมด ธรรมทั้งหลายนั้นล้วนแล้วแต่หล่อหลอม ผสมผสานเข้าหากันอย่างปริยาย เป็นธรรมชาติอันกลมกลืนในวิถีชีวิตของชาวสุโขทัย ^(๑) "คนในเมืองสุโขทัยนี้มักทาน มักทรงศีล มักโอยทาน............." ข้อความนี้กล่าวถึงธรรมะ ในหลายๆ ส่วน ในที่นี้จะนำมากล่าวถึงเป็นบางส่วนและสังเขปให้ทราบโดยย่อเท่านั้น ทานบารมี เป็นการตัดความโลภ อันเป็นหนึ่งในกิเลส ๓ ประการ ได้แก่ โลภะ โทสะ โมหะ องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าท่านทรงสอนให้ตัดความโลภ ด้วยการให้ทาน เป็นการให้ทานเพื่อการสงเคราะห์อย่างเดียว ไม่ให้เพื่อหวังผลตอบแทน ทานัง แปลว่า การให้ การยื่นซึ่งกันและกัน การสงเคราะห์ซึ่งกันและกัน ด้วยวัตถุดิบและปัจจัย เป็นเหตุหนึ่งให้เกิดความรักความสามัคคี ความสามัคคีจะมีขึ้นได้ ต้องมีความรัก ความเห็นอกเห็นใจกันและกันเป็นเหตุ การให้ทานนี้ จัดเป็น ๓ ระดับ คือ ๑. ทาสทาน หมายถึง การที่เราให้ทาน เราให้ในสิ่งที่เลวกว่าของที่เรากินเราใช้ ๒. สหายทาน หมายถึง การที่เราให้ทาน เราให้ในสิ่งที่เสมอกันกับของที่เรากินเราใช้ ๓. สามีทาน หมายถึง การที่เราให้ทาน เราให้ในสิ่งที่ดีกว่าของที่เรากินเราใช้ การให้ทาน มี ๒ ประเภท คือ ๑. อามิสทาน การให้สิ่งของที่เป็นประโยชน์แก่ผู้รับ โดยมิได้มีการแลกเปลี่ยน ๒. ธรรมทาน การให้ความรู้เกี่ยวกับพระธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าให้คนอื่นทราบ รู้เข้าใจ ละชั่ว ทำดี ทำให้มีจิตใจผ่องใส สิ้นกิเลส ซึ่งพระพุทธองค์ทรงสรรเสริญว่า การให้ธรรมเป็นทานชนะการให้ทั้งปวง ทาน แบ่งตามผู้รับ มี ๒ ประการ คือ ๑. ปาฏิปุคคลิกทานํ การให้เจาะจงบุคคล เช่น ถวายอาหารแด่พระภิกษุรูปใดรูปหนึ่ง ๒. สงฺฆทานํ การให้แก่หมู่คณะสงฆ์ หรือการให้เป็นส่วนรวม เช่น ถวายอาหารภิกษุตั้งแต่ ๔ รูปขึ้นไป หรือถวายพระภิกษุรูปเดียว แต่ไม่เจาะจงว่าเป็นรูปนั้นรูปนี้ ทาน ยังเป็นคุณธรรมอย่างหนึ่งใน สังคหวัตถุ ๔ สังคหวัตถุ ๔ คุณธรรมแห่งความรักความสามัคคี ๑. ทาน การให้ การเกื้อกูลซึ่งกันและกัน ๒. ปิยวาจา ใช้วาจาอันเป็นที่รัก วาจาที่ดี ๓. อัตถจริยา ทำตนให้เป็นประโยชน์กับคนอื่น คือการช่วยเหลือการงาน ในสิ่งอันไม่เกินวิสัย ๔. สมานัตตา เป็นคนที่ไม่ถือตัว ไม่ถือตน ทำตนให้เสมอกันกับเพื่อน *********


ธนกร ช่อไม้ทอง : เรียบเรียง	(๑) คำจารึกด้านที่ ๒