ด้วยความศรัทธาในพระพุทธศาสนาของชนชาติไทยในสมัยราชอาณาจักรสุโขทัย  เรื่องราวที่ปรากฏเป็นข้อความบอกเล่าในศิลาจารึกหลักที่ ๑ ของพ่อขุนรามคำแหงมหาราชนั้น บ่งบอกถึงความเจริญรุ่งเรืองของพระพุทธศาสนาและอารยธรรม ว่าเป็นที่สุดอย่างยิ่งแล้วในยุคนั้น      ศิลาจารึกหลักที่ ๑ มีเนื้อความที่แบ่งออกได้เป็น ๓ ตอน ตามที่ได้กล่าวไปแล้วในเบื้องต้น ^(๑)   เนื้อความนั้นมีความสัมพันธ์กับพระพุทธศาสนาใน ๔ ลักษณะใหญ่ คือ 

• ศาสนประวัติ 
• ศาสนพิธี 
• ศาสนวัตถุสถาน  
• ศาสนธรรม

          โดยเฉพาะด้านศาสนธรรม ซึ่งจัดว่าสำคัญที่สุด จะเห็นว่ามีความเกี่ยวพันกับวิถีชีวิตของชาวสุโขทัยเป็นอันมาก ข้อความที่ถอดออกมาจากจารึกนั้น เกี่ยวกับหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาเสียส่วนใหญ่ ไม่ว่าจะโดยทางตรงหรือโดยทางปริยาย หลักธรรมที่พิจารณาได้นั้น สามารถแยกออกไปเป็นหัวข้ออธิบายได้หลายประเด็น ตามแต่ผู้นึ่งผู้ใดจะหยิบยกมาอธิบาย  แต่ ณ ที่นี้ จะขอยกข้อความในศิลาจารึก มาพิจารณากล่าวไว้ให้ท่านทั้งหลายได้เห็นเป็นบางส่วนบางเรื่อง เทียบกับหลักธรรมคำสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า  เท่าที่ผู้เขียนจะสามารถนำมาอธิบายได้เท่านั้น