- พระราชนิพนธ์ความเรียง
-
พระราชนิพนธ์ที่เป็นพระราชหัตถเลขาและจดหมายเหตุ
-
พระราชนิพนธ์ที่เป็นพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาท
- พระราชนิพนธ์ร้อยกรอง
|
 |
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ทรงเป็นนักอักษรศาสตร์ที่มีพระปรีชาสามารถอย่างยอดเยี่ยมทรงพระนิพนธ์วรรณกรรมทั้งร้อยแก้วร้อยกรองไว้เป็นจำนวนมาก
บทพระราชนิพนธ์ของพระองค์ทุกเรื่อง
มีลักษณะของกวีที่สมบูรณ์ทั้ง ๔ ประเภท คือ จินตกวี สุตกวี ปฎิภาณกวี
และอรรถกวี
ราชนิพนธ์ความเรียง
 |
 |
ภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่อง พิธีตรุษ ในเดือน ๔
จากบทพระราชนิพนธ์เรื่อง พระราชพิธีสิบสองเดือน |
ภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่อง พิธีสงกรานต์ เดือน ๕
จากบทพระราชนิพนธ์เรื่อง พระราชพิธีสิบสองเดือน |
|
|
เป็นเรื่องเกี่ยวกับประเพณี วัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ พระบรมราชาธิบาย
พระบรมราชวินิจฉัย และพระราชวิจารณ์ เช่น
พระราชพิธีสิบสองเดือน พระราชวิจารณ์จดหมายเหตุ
ความทรงจำของกรมหลวงนรินทรเทวี
พระราชกระทู้ว่าด้วยพระราชอัธยาศัยของสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง
พระราชวินิจฉัยเรื่องกฤษณาสอนน้อง
พระราชวิจารณ์เรื่องพระราชพงศาวดาร
กับเรื่องพระราชพิธีการตั้งพระมหาอุปราช พระบรมราชาธิบายเรื่อง
พระเขี้ยวแก้ว และเรื่องธรรมเนียมราชตระกูลในสยาม เป็นต้น |
พระราชนิพนธ์ที่เป็นพระราชหัตถเลขาและจดหมายเหตุ
 |
 |
พระราชหัตถเลขา |
พระราชวิจารณ์ |
|
|
เป็นการบันทึกการเดินทางหรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นที่สำคัญคือ
พระราชนิพนธ์เรื่องไกลบ้าน
ซึ่งเป็นพระราชหัตถเลขาที่ทรงมีสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ
เจ้าฟ้านิภานภดล เมื่อคราวเสด็จประพาสยุโรป ในพุทธศักราช
๒๔๕๐ จดหมายเหตุพระราชกิจรายวัน
ทรงพระราชนิพนธ์ระหว่างพุทธศักราช ๒๔๒๐-๒๔๕๓
ลักษณะเป็นบันทึกประจำวัน ลักษณะเป็นบันทึกประจำวัน
ทำให้ทราบเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในรัชสมัย
ตลอดจนการบริหารราชการแผ่นดิน การออกกฎหมายต่างๆ
นอกจากนี้ ยังมีพระราชหัตถเลขา เมื่อเสด็จประพาสที่ต่างๆ
เช่น เสด็จประพาสแหลมมลายู
ซึ่งรวบรวมถึงจังหวัดภาคใต้ของประเทศ ๓ ครั้ง
เสด็จประพาสมณฑลราชบุรี ร.ศ. ๑๐๘ เสด็จประพาสมณฑลปราจีน
ร.ศ.๑๒๗ เป็นต้น |
พระราชนิพนธ์ที่เป็นพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาท
มีหลายเรื่อง เช่น พระราชดำรัสซึ่งทรงแถลงพระบรมราชาธิบายแก้ไขการปกครองแผ่นดินพระบรมราโชวาทพระราชทานสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ
เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ
สยามมกุฎราชกุมารหรือพระบรมราโชวาทพระราชทานพระเจ้าลูกยาเธอเมื่อเสด็จไปเรียนหนังสือยังประเทศยุโรป |
พระราชนิพนธ์ร้อยกรอง
 |
"คนัง" ที่พระองค์พระราชนิพนธ์เรื่อง
"เงาะป่า" |
 |
พระราชนิพนธ์ คำนำเรื่อง "เงาะป่า" |
|
|
มีหลายประเภททั้ง โคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน ลิลิต ที่สำคัญ คือ
บทละครเรื่อง เงาะป่า พระราชนิพนธ์เรื่องอื่นๆ ได้แก่
โคลงต้นเรื่องแห่โสกันต์ กาพย์แห่เรือ กลอนไดอารีซึมทราบ
และลิลิตนิทราชาคริต
สนเทศน่ารู้
ขึ้นด้านบน |