ท้าวสุรนารี หรือ ย่าโม (พ.ศ. 2314 - 2395) บุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์ไทย ในฐานะของวีรสตรีผู้กอบกู้เมืองนครราชศรีมา จากกองทัพของเจ้าอนุวงศ์ แห่งเวียงจันทร์ เมื่อปี พ.ศ. 2369 ด้วยว่า เจ้าอนุวงศ์แห่งเวียงจันทร์ได้ก่อกบฏต่อกรุงเทพมหานคร ด้วยการยกทัพเข้ามายึดครองเมืองนครราชศรีมา และกวาดต้อนชาวนครราชศรีมาไป ซึ่งคุณหญิงโม และนางสาวบุญเหลือ จึงได้รวบรวมครอบครัวทั้งชาย-หญิงของชาวนครราชศรีมาที่ถูกกวาดต้อนไปเป็นเชลยเข้าต่อสู้ ฆ่าฟันทหารลาวล้มตายเป็นอันมาก ณ ทุ่งสัมฤทธิ์ แขวงเมืองนครราชศรีมา เมื่อวันที่ 4 มีนาคม พุทธศักราช 2369 ช่วยให้ฝ่ายไทยสามารถกอบกูเมืองนครราชศรีมากลับคืนมาได้ในที่สุด

       ด้วยเหตุนี้จึงได้เกิดวันฉลองชัยชนะของท้าวสุรนารีขึ้น เพื่อเป็นการสักการะ การเคารพซึ่งวีรกรรมของคุณหญิงโม ทั้งนี้รูปแบบการจัดงานที่น่าสนใจมีมากมาย อาทิ ขบวนสักการะคุณย่าโม รำบวงสรวงคุณย่าโม การวิ่งคบเพลิง จุดพลุ 4 ประตูเมืองโคราช เทศการอาหาร การแต่งกายโคราชย้อนยุคที่หาดูยาก เส้นทางโคราชย้อนยุค สุดยอดการแสดง แสง สี เสียง "ประวัติสาสตร์เมืองคุณย่า" ณ สนามกีฬาค่ายสุรนารี การแสดงและจำหน่ายสินค้า OTOP นิทรรศการออกร้าน การประกวดนางสาวนครราชศรีมา การประกวดร้องเพลงลูกทุ่ง ผ้าไหม พระเครื่อง อาหารพื้นเมือง แมวโคราช ภาพเมืองโคราชโบราณ การแสดงดนตรีจากศิลปินที่มีชื่อเสียง ตลอด 12 วัน 12 คืน ซึ่งกิจกรรมการจัดงานยิ่งใหญ่ในครั้งนี้ ถือเป็นสิ่งที่ช่วยให้การท่องเที่ยวเมืองโคราชมีความครึกครื้น เศรษฐกิจโคราชมีความคึกคักขึ้นได้อีกทางด้วย

ศุภชัย เอี่ยมสุวรรณ...[และคนอื่นๆ]. (2553). 75 เทศกาล งานประเพณีทั่วไทย ที่คนไทยต้องไปสักครั้ง. กรุงเทพฯ:บ้านผู้นำ.

ภาพประกอบ : http://www.rcthai.net/webboard/download/file.php?id=1109223