การมอบรางวัล ศรีบูรพา กำหนดเป็นประเพณีในวันนักเขียน 5 พฤษภาคม ของทุกปี ซึ่งจัดโดย สมาคมนักเขียนแห่งประเทศไทย
การได้รับรางวัล ศรีบูรพา ถือเป็นเกียรติอันยิ่งใหญ่ของนักเขียนทุกคน เพราะ “ศรีบูรพา” คือนามปากกาของ “นายกุหลาบ สายประดิษฐ์” นักคิด นักเขียน นักหนังสือพิมพ์ ผู้มีอุดมการณ์อันมั่นคง ต่อสู้เพื่อเรียกร้องความเป็นธรรมให้แก่ประชาชนจนถูกจับจำคุกหลายปีในข้อหากบฎ และสุดท้ายก็ไม่สามารถดำเนินชีวิตในประเทศไทยได้ ต้องลี้ภัยไปอยู่ประเทศจีนจนเสียชีวิตที่นั่น และเมื่อนำอัฐิกลับมาบำเพ็ญกุศลในประเทศไทย มีผู้มาร่วมทำบุญจำนวนมาก ทำให้มีเงินเหลือจำนวนหนึ่ง “นางชนิด สายประดิษฐ์” ภรรยาร่วมกับนายสุวัฒน์ วรดิลก นำเงินดังกล่าวตั้งเป็นกองทุนศรีบูรพา นำดอกเบี้ยที่ได้รับมาเป็นรางวัลศรีบูรพามอบให้แก่บุคคลผู้ทำงานในแวดวงวรรณกรรมของแต่ละปี
สำหรับการพิจารณารางวัลศรีบูรพานั้นทางกรรมการพิจารณาจากผลงานทั้งเรื่องสั้น สารคดี บทความ เรื่องแปล กวีนิพนธ์ ที่สำคัญคือผลงานที่ผ่านมายาวนานกว่า 3 ทศวรรษ และผู้เขียนต้องยังมีชีวิตอยู่ และในปีพุทธศักราช 2546 นี้คณะกรรมการพิจารณารางวัลศรีบูรพา ได้มอบรางวัลนี้ให้แก่ สองอดีตผู้นำนักศึกษา ช่วงเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 คือ นายธีรยุทธ บุญมี และนายเสกสรรค์ ประเสริฐกุล ซึ่งถือเป็นการสร้างประวัติศาสตร์หน้าใหม่ ของการมอบรางวัลศรีบูรพา ที่มีนักเขียนได้รับรางวัลพร้อมกันถึงสองคน ทั้งนี้คณะกรรมการระบุว่าทั้งสองท่านเป็นนักคิด นักเขียน และนักวิชาการ มีผลงานเขียนตั้งแต่เป็นนิสิต นักศึกษา และต่อเนื่องยาวนานมาจนถึงปัจจุบัน นอกจากนั้นทั้งสองยังทำกิจกรรมเพื่อสังคม มีบทบาทสำคัญ เป็นผู้นำขบวนการนิสิต นักศึกษา ประชาชน ในการต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยใน เหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 และเมื่อสำเร็จการศึกษาแล้ว ก็เข้าร่วมเคลื่อนไหวต่อสู้ร่วมกับประชาชนในกรณีต่างๆ เพื่อสร้างสรรค์ ความเป็นธรรม ความถูกต้องดีงามให้กับสังคมในฐานะนักวิชาการ อาจารย์มหาวิทยาลัย ให้มีความเข้มแข็งยั่งยืน เชิดชูหลักมนุษยธรรม และเทิดทูนอิสระภาพตามแบบอย่าง “ศรีบูรพา” และตลอดชีวิตที่ผ่านมาของทั้งสองมีบทบาท และผลงานเป็นที่ประจักษ์ว่าเป็นบุคคลที่ทรงคุณค่าต่อสังคม ไทยเป็นอย่างยิ่ง
สำหรับนายธีรยุทธ บุญมี มีผลงานทางด้านวรรณกรรมมากมาย เช่น จุดเปลี่ยนแห่งยุคสมัย สังคมเข้มแข็ง Space & Time:นิยายวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับความลึกลับของอวกาศ และเวลา ความหลากหลายของชีวิต โลกโมเดิรน์ และโพสต์โมเดิรน์ เป็นต้น ปัจจุบันนายธีรยุทธ มีบทวิเคราะห์การเมืองและสังคมในนิตยสาร “มติชนสุดสัปดาห์” เป็นระยะ ๆ ทางด้านนายเสกสรรค์ ประเสริฐกุล มีผลงานทางด้านวรรณกรรมมากมายอีกเช่นกัน อาทิ คนกับเสือ คนหาปลา ดอกไผ่:ละครมนุษย์บนเวทีกระดาษ เพลงน้ำระบำเมฆ จากป่าชายเลน:ความทรงจำอันขาดวิ่นของนักเดินทางผู้ว้าเหว่ ฤดูกาล เลียบชายคาโลก เป็นต้น และปัจจุบันนายเสกสรรค์ เป็นนักเขียนประจำของหนังสือพิมพ์ “มติชน”
ปัจจุบันนี้ (พ.ศ. 2546) ทั้งสองท่านยังคงมีความเคลื่อนไหว และทำหน้าที่ผลิตความคิดทั้งทางด้านการเมือง สังคม วัฒนธรรม และปรัชญา ให้กับสังคมไทยอย่างต่อเนื่องในรูปแบบที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นการวิจารณ์ การอภิปราย และการเขียนหนังสือ ผู้ที่สนใจผลงานของทั้งสองท่านขอเชิญได้ที่สำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยรามคำแหง
บรรณานุกรม
- กรมศิลปากร. ประวัตินักเขียนไทย เล่ม 1 (ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม). กรุงเทพฯ : กรม. 2524. หน้า 200-205.
- “ธีรยุทธ บุญมี ควงแขนเสกสรรค์ ประเสริฐกุล รับรางวัลศรีบูรพา 2543”, มติชน (5 เมษายน 2546) : 18.
- “รางวัลศรีบูรพา”, ข่าวสด (8เมษายน 2546) : 2
บทความโดย พิลิปดา นาคะประทีป
ข่าวรามคำแหง ปีที่ 33 ฉบับที่ 16 วันที่ 11-17 สิงหาคม 2546
