จิตรกรรมฝาผนังของอีสาน เป็นสิ่งที่จัดได้ว่า มีเอกลักษณ์ของตัวเอง ไม่เหมือนกับของภาคใดๆ ในประเทศไทย

       จิตกรรมฝาผนังของภาคอีสาน จะเขียนที่ผนังสิม (อุโบสถ) เหมือนกับที่อื่นๆ แต่จะไม่นิยมเขียนไว้ด้านในของผนัง จากการสำรวจเบื้องต้นปรากฏว่าส่วนใหญ่มักจะเขียนไว้ที่ ด้านนอกของผนัง ตำแหน่งที่นิยมเขียนมากที่สุดคือ ผนังด้านหน้าทั้งหมด ส่วนเรื่องราวที่เขียนนั้น จะเขียนกันทุกเรื่องที่เข้ามาเกี่ยวข้องกับความเชื่อ สังคม วัฒนธรรม ประเพณี นิทาน ตำนานพื้นบ้าน ตลอดจนเหตุการณ์ต่างๆ และจินตนาการของช่างเขียนเอง เช่น พุทธประวัติ ไตรภูมิพระร่วง การส่งคนไปร่วมรบในสงครามปราบฮ่อสมัยรัชการที่ 5 การละเล่นของเด็กๆ ประเพณีพิธีกรรมทางความเชื่อ เป็นต้น

        ดังได้กล่าวมาแล้วว่า จิตรกรรมฝาผนังในอีสานจะต่างกับของภาคอื่นๆ ที่ตำแหน่งพื้นที่ผนังเขียนภาพ คือ นิยมเขียนไว้ที่ด้านนอกของผนังสิม (พระอุโบสถ) จนกลายเป็นเอกลักษณ์ได้อย่างเด่นชัด จึงเป็นประเด็นที่น่าสนใจ ควรจะหยิบยกมาพิจารณาศึกษากันให้กว้างขวางลึกซึ้งต่อไป

สมชาย นิลอาธิ. (2541). วิถีความคิด วิถีชาวนาอิสาน. มหาสารคาม : อาศรมวิจัยคณะมนุษย์ศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

ปราณี วงศ์ยะรา. (2545). ครกกระเดื่องและวัฒนธรรมตำข้าว(พิมพ์ครั้งที่3). กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช.

ภาพประกอบ : http://www.portfolios.net/profiles/blogs/2988839:BlogPost:1641008