หุ่นจำลองเปรตค้อนเหล็กแดง
ผลิตโดย: นายกฤษดา เรืองสถาน
นักวิชาการโสตทัศนศึกษาชำนาญการ
หุ่นจำลอง
เปรตค้อนเหล็กแดง
การผลิตหุ่นจำลองเปรตค้อนเหล็กแดง เพื่อเป็นสื่อส่งเสริมการศึกษาเนื้อหาวรรณคดีสุโขทัย ซึ่งเป็นพระราชนิพนธ์ใน พระมหาธรรมราชาที่ 1 ลิไทย พระมหากษัตริย์องค์ที่ 6 แห่งราชวงศ์พระร่วง (กรมศิลปากร, 2556, หน้า 75) เกี่ยวกับเปรตภูมิ เพื่อให้เข้าใจเนื้อหาวิชาการที่เป็นนามธรรมในรูปแบบรูปธรรมได้ ซึ่งทางมหาวิทยาลัยรามคำแหง มีการเรียนการสอนในกระบวนวิชาวรรณคดีสุโขทัย (THA 2201) ด้วย นอกจากนี้ยังผลิตเพื่อถ่ายทอดการตีความเนื้อหาทางวิชาการ เพื่อนำเสนอให้เป็นสื่อส่งเสริมการศึกษา ที่ส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้และความเข้าใจที่มากขึ้นได้ในผู้เรียน ซึ่งทางมหาวิทยาลัยรามคำแหง มีการเรียนการสอนในกระบวนวิชาการจัดนิทรรศการทางการศึกษา (ECT 3805) รวมถึงนักศึกษาที่ศึกษาเกี่ยวกับการผลิตและใช้สื่อการศึกษา เช่น สาขาปฐมวัย (สถิตินักศึกษาที่เข้ารับฟังการบรรยายพิเศษเกี่ยวกับการผลิตสารสนเทศนิทรรศการทางการศึกษา) สามารถนำความรู้ดังกล่าวไปปรับใช้ในการเรียนและการทำงานได้
ตามคติความเชื่อเกี่ยวกับไตรภูมิ กล่าวว่า กามภูมิ จะแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ ได้แก่ 1. สุคติภูมิ 2. ทุคติภูมิ หรือ อบายภูมิ และเปรตภูมิจัดอยู่ในกลุ่มทุคติภูมิ (กรมศิลปากร, 2556, หน้า 79) เพราะ เปรตภูมิ เป็นดินแดนที่อยู่ของผู้ไร้ความสุข ซึ่งทุกข์ทนน้อยกว่านรกภูมิแต่ก็ห่างไกลจากความสุขอยู่มากนัก หากผู้ที่เคยเกิดในนรกภูมิแต่ชดใช้กรรมยังไม่หมด ยังคงเหลือเศษบาปอยู่ ก็จะต้องมาเกิดในเปรตภูมิต่อ เพื่อชดใช้กรรมให้หมดสิ้นจนกว่าจะพ้นกรรม (สกายบุ๊กส์, 2550, หน้า 66) ทั้งนี้ไตรภูมิกถามีคุณค่าด้านศาสนา สามารถนำหลักธรรมสำคัญมาถ่ายทอดได้อย่างมีอรรถรส สามารถทำให้ผู้อ่านเข้าใจเรื่องผลแห่งกรรมได้ วรรณคดีเรื่องนี้สามารถใช้อบรมสั่งสอนประชาชนให้กระทำความดีและเกรงกลัวต่อบาปได้ (กรมศิลปากร, 2556, หน้า 94) ดังเช่นกรณี เปรตค้อนเหล็กแดง
ผลิตเพื่อสื่อสารสะท้อนความทุกข์ทรมาน
ของการกระทำบาปจากการใช้ค้อนทุบตีตัวเอง
กรมศิลปากร (2555) ได้กล่าวไว้ใน ไตรภูมิกถาฉบับถอดความ ว่า เปรตค้อนเหล็กแดงนี้ จะมีพฤติกรรมใช้ค้อนเหล็กแดงทุบตีตัวเองตลอดเวลา ที่เป็นเช่นนี้ เพราะว่าเปรตจำพวกนี้ได้ทำบาปไว้ในชาติก่อน โดยพวกเขาเคยทุบตีศีรษะบิดาและมารดาของเขาเองด้วยมือ หรือไม้ หรือเชือก เพราะบาปกรรมดังกล่าว จึงทำให้พวกเขานั้น ต้องใช้ค้อนเหล็กแดงตีศีรษะตัวเองตลอดเวลา สอดคล้องกับ สกายบุ๊กส์ (2550, หน้า 79) ได้กล่าวไว้ใน เล่าเรื่องไตรภูมิพระร่วง ฉบับการ์ตูน ว่า มีเปรตพวกหนึ่งมีรูปร่างน่าเกลียดน่ากลัว ใช้ค้อนเหล็กลุกเป็นไฟตีศีรษะของตัวเองตลอดเวลา เหตุเพราะเมื่อตอนเป็นคนมีนิสัยอันธพาล ทุบตีบิดาและมารดาของตัวเอง
เมื่อเราได้ข้อมูลเบื้องต้นแล้วให้นำข้อมูลดังกล่าวมาบูรณาการร่วมกับ หลักการผลิตสื่อส่งเสริมการศึกษา หลักการจัดนิทรรศการ ลักษณะและพฤติกรรมของกลุ่มผู้เรียน รวมถึงงบประมาณ เพื่อนำมาออกแบบหุ่นจำลองที่สอดคล้องกับปัจจัยต่าง ๆ ที่กล่าวมาและประเมินโอกาสความสำเร็จได้ไม่น้อยกว่าร้อยละ 85
ซึ่งหุ่นจำลองเปรตค้อนเหล็กแดงชิ้นนี้ ผลิตขึ้นมาด้วยวัสดุเหลือใช้ในอัตราร้อยละ 85 เพื่อเป็นการลดปริมาณขยะ อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และสามารถประหยัดงบประมาณได้ ด้วยวิธี Upcycle ดำเนินการออกแบบหุ่นจำลองโดยนายกฤษดา เรืองสถาน นักวิชาการโสตทัศนศึกษาชำนาญการ ซึ่งนำศิลปะไทยเป็นแนวทางหลักในการออกแบบ เนื่องจากเป็นวรรณคดีไทย โดยมีการปรับประยุกต์รูปแบบการ์ตูนเข้าไปในชิ้นงานด้วย เพื่อให้เกิดการเข้าถึงและเข้าใจที่ง่ายมากยิ่งขึ้นได้ในกลุ่มผู้เรียน ซึ่งจากสถิติการเข้าใช้บริการกลุ่มผู้เรียนมีช่วงอายุอยู่ระหว่าง 18 – 25 ปี โดยประมาณ อีกทั้งเพื่อลดทอนความน่ากลัวจากเนื้อหาให้ดูน่าสนใจดึงดูดการอยากเรียนรู้ที่มากขึ้น ตามที่แสดงในภาพ
นักศึกษาสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ที่นี่
อ้างอิงข้อมูลจาก:
กรมศิลปากร, คณะกรรมการวรรณคดีแห่งชาติ. (2556). วรรณคดีแห่งชาติ เล่ม 1. กรุงเทพมหานคร : เอดิสัน เพลส โพรดักส์.
กรมศิลปากร, สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์. (2555). ไตรภูมิกถาฉบับถอดความ. ค้นเมื่อ 5 พฤษภาคม 2565, จาก https://vajirayana.org/ไตรภูมิกถาฉบับถอดความ/บทที่-๓-แดนเปรต
สกายบุ๊กส์. (2550). เล่าเรื่องไตรภูมิพระร่วง (ฉบับการ์ตูน). ปทุมธานี : สกายบุ๊กส์.
ผู้เรียบเรียง: นายกฤษดา เรืองสถาน นักวิชาการโสตทัศนศึกษาชำนาญการ สำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยรามคำแหง
