หุ่นจำลองเขาพระสุเมรุ
มงคลจักรวาลในไตรภูมิกถา
หุ่นจำลองเขาพระสุเมรุ
ผลิตขึ้นมาจากวัสดุเหลือใช้ร้อยละ 85
ในความเชื่อตามคติไตรภูมินั้น “เขาพระสุเมรุ” ถือว่าเป็นแกนกลางของจักรวาล โดยจักรวาลของเรานั้น มีชื่อว่า “มงคลจักรวาล” ทั้งนี้แบบจำลองดังกล่าว ผลิตขึ้นเพื่อเป็นเครื่องมือสื่อสารความรู้ ถึงตำแหน่งที่ตั้งของภูมิต่าง ๆ ที่อยู่ในมงคลจักรวาลและแสดงให้เห็นตำแหน่งของแต่ละทวีปว่าเป็นอย่างไร เพื่อให้เกิดความเข้าใจได้มากยิ่งขึ้นและยังประโยชน์ต่อการเรียนการสอน โดยคาดหวังว่าจะเกิดประโยชน์กับกระบวนวิชาวรรณคดีสุโขทัย ของมหาวิทยาลัยรามคำแหง จุดประสงค์ในการสร้างหุ่นจำลองดังกล่าว เพื่อให้นักศึกษาได้นำประสบการณ์ในการการสร้างหุ่นจำลองไปปรับใช้กับการเรียนต่อไปได้ โดยคาดหวังว่าจะเกิดประโยชน์กับกระบวนวิชานิทรรรศการทางการศึกษา สาขาวิชาปฐมศึกษา และสาขาเทคโนโลยีการศึกษาของมหาวิทยาลัยรามคำแหง
ผลิตโดย: นายกฤษดา เรืองสถาน
นักวิชาการโสตทัศนศึกษาชำนาญการ
เขาพระสุเมรุ แห่งมงคลจักรวาล
ไตรภูมิกถา พระราชนิพนธ์ในพระมหาธรรมราชาที่ 1 ลิไทย ซึ่งได้รับยกย่องจากคณะกรรมการวรรณคดีแห่งชาติ (2556) ให้เป็นวรรณคดีดีเด่นในสมัยสุโขทัย วรรณคดี เรื่อง “ไตรภูมิ” มีอิทธิพลต่อการดำรงชีวิตและความเป็นอยู่ของชาวไทยมาเป็นเวลายาวนาน เพราะชาวไทยมีความเชื่อเกี่ยวกับการเวียนวาย ตาย เกิด ตามคติพุทธศาสนา (กรมศิลปากร, 2555, คำนำในการจัดพิมพ์ครั้งแรก) ไตรภูมิ หมายถึง ภูมิทั้งสามอันเป็นที่อยู่ของสัตว์โลก ทั้งนี้ “ไตร” มีความหมายว่า สาม ส่วน “ภูมิ” มีความหมายทางพระพุทธศาสนาว่า ชั้นแห่งจิต ระดับจิตใจ หรือระดับชีวิต อุดมการณ์จาก “ไตรภูมิ” อันหมายถึง “จักรวาล” ประกอบขึ้นด้วย ภูมิทั้งสาม คือ 1. กามภูมิ 2. รูปภูมิ 3. อรูปภูมิ (กรมศิลปากร, 2556, หน้า 77)
ดังนั้นหุ่นจำลองเขาพระสุเมรุ จึงผลิตขึ้นเพื่อเพิ่มความเข้าใจในเนื้อหา โดยส่งเสริมให้นักศึกษาสามารถเข้าใจได้มากยิ่งขึ้นอย่างเป็นรูปธรรม ผ่านสื่อโสตทัศน์ ประเภทหุ่นจำลอง สื่อดังกล่าวเป็นหุ่นจำลองแบบเปิด แสดงให้เห็นตำแหน่งที่ตั้งของสถานที่ต่าง ๆ ประกอบด้วย ทวีปทั้ง 4 หมู่เขาสัตบริภัณฑ์ สวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกาและดาวดึงส์ ตำแหน่งที่ตั้งของนรก การโคจรของพระอาทิตย์และพระจันทร์ ดินแดนบาดาล ลักษณะของจักรวาล ทะเลน้ำกรดเย็น เป็นต้น หุ่นจำลองเขาพระสุเมรุจะสื่อสารเนื้อหาสาระจากไตรภูมิกถา ให้ชัดเจนและเห็นภาพได้มากขึ้น จะทำให้นักศึกษาเข้าใจเนื้อหาที่ยากได้ในเวลาอันรวดเร็ว เป็นข้อมูลพื้นฐานที่จะสามารถนำไปต่อยอดการศึกษาต่อได้ โดยหุ่นจำลองเขาพระสุเมรุสร้างขึ้นมาจากกระดาษหนังสือพิมพ์เหลือใช้มากกว่าร้อยละ 85 เป็นสื่อการศึกษาที่รักษ์โลก ลดขยะ ประหยัดงบประมาณ แต่มีประโยชน์ทางการศึกษาค่อนข้างมากก็ว่าได้ ซึ่งนักศึกษาสามารถเข้าใช้บริการได้ที่ มหาวิทยาลัยรามคำแหง (หัวหมาก) สำนักหอสมุดกลาง ห้องจัดแสดงนิทรรศการ อาคาร 3 ชั้น 4 ในวันและเวลาราชการหรือรูปแบบนิทรรศการออนไลน์ ได้ที่ https://www.lib.ru.ac.th/onlineexhibition/
ขั้นตอนการผลิตหุ่นจำลองเขาพระสุเมรุ
นักศึกษาสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ที่นี่
อ้างอิงข้อมูลจาก:
กรมศิลปากร. (2555). ไตรภูมิกถาฉบับถอดความ ของโครงการวรรณกรรมอาเซียน. ค้นเมื่อ 19 มีนาคม 2565, จาก https://vajirayana.org/ไตรภูมิกถาฉบับถอดความ/คำนำ
กรมศิลปากร. (2556). วรรณคดีแห่งชาติ เล่ม 1. กรุงเทพมหานคร: เอดิสัน เพรส โพรดักส์.
พระมหาธรรมราชา 1 พญาลิไทย. (2526). ไตรภูมิพระร่วง. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.
เสฐียรโกเศศ. (2542). เล่าเรื่องในไตรภูมิ. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
ผู้เรียบเรียง: นายกฤษดา เรืองสถาน นักวิชาการโสตทัศนศึกษาชำนาญการ สำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยรามคำแหง
