Thursday, September 25, 2025

นิทรรศการและสื่อส่งเสริมการศึกษา

ผลิตและพัฒนาโดย หน่วยเทคโนโลยีส่งเสริมการศึกษา ฝ่ายเทคโนโลยีห้องสมุด สำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยรามคำแหง

ทักษะพัฒนา Workshopสื่อกิจกรรม

Eco-Friendly Bookmark: DIY ที่คั่นหนังสือจากกระดาษรีไซเคิล ให้กระดาษเหลือใช้มีชีวิตใหม่ กับที่คั่นหนังสือสุดน่ารัก

หลักการและเหตุผล

          ในปัจจุบันปริมาณขยะกระดาษจากสำนักงานมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ โดยเฉพาะกระดาษ A4 ที่พิมพ์แล้วทั้งสองหน้า ซึ่งส่วนใหญ่ถูกทิ้งโดยไม่ได้ถูกนำกลับมาใช้ใหม่อย่างคุ้มค่า แนวคิดนี้จึงเกิดขึ้นเพื่อนำกระดาษเหลือใช้มาผลิตเป็นกระดาษรีไซเคิลแบบทำมือ ซึ่งเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และช่วยลดขยะจากกระดาษ นอกจากนี้ ที่คั่นหนังสือที่ได้จะถูกออกแบบเป็นรูปสัตว์เลี้ยง เช่น แมว หมา หมู กระต่าย หรือสัตว์อื่น ๆ เพื่อเพิ่มความน่ารักและให้ดูเหมือนสัตว์กำลังกอดหรือเกาะขอบหนังสือ เหมาะสำหรับคนรักหนังสือและคนที่ต้องการผลิตภัณฑ์รักษ์โลกที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว และสามารถนำไปต่อยอดสร้างรายได้ได้อีกด้วย

วัตถุประสงค์
  1. ลดปริมาณขยะกระดาษ โดยนำกระดาษ A4 ที่ใช้แล้วมาผลิตใหม่
  2. ส่งเสริมแนวคิดรีไซเคิลและอัพไซเคิลและการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า
  3. สร้างสรรค์งานฝีมือที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและสามารถนำไปใช้จริงได้
  4. ให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้เรียนรู้ กระบวนการทำกระดาษรีไซเคิลและการออกแบบที่คั่นหนังสือ
  5. สร้างสังคมคนรักการอ่านและรักษ์โลก ผ่านผลิตภัณฑ์ที่ทำจากวัสดุเหลือใช้
  6. ส่งเสริมการสร้างรายได้ระหว่างศึกษา
วัสดุและอุปกรณ์
  1. กระดาษรีไซเคิล กระดาษ A4 ที่ใช้แล้วทั้งสองหน้า นำมาผ่านกระบวนการทำกระดาษใหม่คล้ายกับการทำกระดาษสา เพื่อใช้เป็นวัสดุหลักในการทำที่คั่นหนังสือ
  2. สีอะคริลิก สำหรับระบายสีที่คั่นหนังสือ
  3. กรรไกรหรือคัตเตอร์ สำหรับตัดแต่งกระดาษให้เป็นรูปทรงสัตว์เลี
  4. กาว สำหรับติดส่วนประกอบต่าง ๆ และเป็นส่วนผสมในขั้นตอนทำกระดาษ
  5. พู่กันกลม สำหรับระบาย
  6. ผ้าขาวบาง ใช้ทำเฟรมสำหรับทำกระดาษ
  7. เศษไม้ ใช้ทำเฟรมสำหรับทำกระดาษ
  8. ลวดยิงบอร์ด ใช้สำหรับขึงเฟรมสำหรับทำกระดาษ
  9. กะละมังหรือถัง สำหรับแช่กระดาษ
  10. เครื่องปั่น สำหรับทำให้กระดาษละเอียดมากยิ่งขึ้น

แบบร่างที่คั่นหนังสือ

ขั้นตอนการผลิตที่คั่นหนังสือจากกระดาษรีไซเคิล

1. ตัดเศษไม้ให้มีความยาวเท่า ๆ กัน โดยต้องให้มีขนาดเล็กกว่าอุปกรณ์ที่ใช้ใส่น้ำในขั้นตอนการทำกระดาษ ในกรณีนี้ใช้กะละมัง เพราะฉะนั้นความยาวต้องสั้นกว่าขนาดความกว้างของปากกะละมังนั้นเอง
2. นำเศษไม้ที่ตัดเรียบร้อยแล้วมาประกอบให้เป็นโครงของเฟรม ตามภาพประกอบ
3. เตรียมผ้าขาวบาง ให้มีขนาดใหญ่กว่ากรอบเฟรมประมาณด้านละ 3-5 เซนติเมตร
4. ยึดผ้าขาวบางกับไม้ติดกันด้วยลวดยิงบอร์ด
5. ขึงผ้าขาวบางให้ตึงตามภาพประกอบ
6. นำกระดาษ A4 ใช้แล้ว 2 ด้าน ไปแช่น้ำให้ยุ่ย ตามภาพประกอบ
6. นำกระดาษที่ยุ่ยแล้วบีบน้ำที่แช่ออกเพื่อลดกลิ่น จากนั้นนำไปใส่เครื่องปั่น
7. เติมน้ำสะอาดลงไปให้ท่วมกระดาษ
8. เติมกาวลาเท๊กซ์ลงไปนิดหน่อยเพื่อให้เป็นตัวช่วยผสานเนื้อกระดาษ
9. ปั่นให้เนื้อกระดาษมีความละเอียดมากยิ่งขึ้น
10. หลังจากทำการปั่นแล้วก็จะได้เนื้อกระดาษที่มีความละเอียดมากขึ้น
11. เติมน้ำใส่อุปกรณ์ที่มีขนาดใหญ่กว่าเฟรมที่เตรียมไว้ โดยให้นำ้มีระดับความสูงกว่าความสูงของเฟรมประมาณ 3 เท่า
12. นำเฟรมลงไปในน้ำที่เตรียมไว้
13. ตวงกระดาษให้ได้ปริมาณ ตามที่ต้องการ ทั้งนี้หากทำการตวงกระดาษจะทำให้กระดาษมีความหนาและบางใกล้เคียงใกล้ได้มากขึ้น
14. นำกระดาษเทลงไปในเฟรมที่ลอยน้ำอยู่
15. ให้กระดาษอยู่ภายในเฟรม
16. ขยี้กระดาษให้กระจายทั่วทั้งเฟรมโดยการตีขยี้ภายในน้ำ
17. ยกเฟรมขึ้นให้น้ำไหลผ่านออกไปให้ได้มากที่สุด
18. สังเกตุให้หน้าชิ้นงานเรียบเสมอกันจึงจะดี
19. นำไปตากแดด รอจนกว่าจะแห้ง
20. ตรวจสอบว่ากระดาษแห้งแล้ว จึงแกะออกจากเฟรมได้
21. เมื่อแกะออกจากเฟรมก็จะได้กระดาษรีไซเคิลตามภาพ
22. นำสีขาว สีน้ำทาบ้าน มาทารองพื้นบนกระดาษ
23. วาดรูปและระบายสีเป็นสัตว์ต่าง ๆ
24. ตัดให้เหลือแค่ตัวการ์ตูนที่ต้องการ โดยส่วนมือด้านบนให้ตัดเว้นให้มีช่องที่สามารถเกี่ยวกับริมกระดาษได้
24. ตัดให้เหลือแค่ตัวการ์ตูนที่ต้องการ โดยส่วนมือด้านบนให้ตัดเว้นให้มีช่องที่สามารถเกี่ยวกับริมกระดาษได้
24. ตัดให้เหลือแค่ตัวการ์ตูนที่ต้องการ โดยส่วนมือด้านบนให้ตัดเว้นให้มีช่องที่สามารถเกี่ยวกับริมกระดาษได้
24. ตัดให้เหลือแค่ตัวการ์ตูนที่ต้องการ โดยส่วนมือด้านบนให้ตัดเว้นให้มีช่องที่สามารถเกี่ยวกับริมกระดาษได้
25. เสร็จเรียบร้อย

ผู้เรียบเรียง: นายกฤษดา เรืองสถาน นักวิชาการโสตทัศนศึกษาชำนาญการ สำนักหอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยรามคำแหง

ขอความร่วมมือทุกท่านร่วมทำแบบประเมินความพึงพอใจ เพื่อนำผลที่ได้ไปปรับปรุงและพัฒนางานให้ตรงกับความต้องการของทุกท่านให้ได้มากที่สุด ขอบคุณครับ

We would appreciate your assistance in filling out the satisfaction survey, which is available in both Thai and English. The results will be utilized to enhance and expand our work to better serve everyone’s requirements. Click