|
สาระ.. ชา
คนออสเตรเลียกับน้ำชา
ถ้าไปเที่ยวออสเตรเลียสั่ง iced tea หรือ iced coffee
จะได้ชาหรือกาแฟปั่นกับไอศครีมวานิลา ถ้าได้รับการเชิญชวนให้ดื่ม
cuppa หมายถึงน้ำชา
ชวนให้อยู่กิน tea (have tea with us) นั่นหมายถึงอาหารมื้อเย็น
Tea นี้มาจากไหน
ฝรั่งเรียกชาว่า "ที" (Tea)
นี้มาจากไหนบ้างว่ามาจากภาษาจีนที่เรียกชาว่า "เต๊" (tay)
ออกเสียงเป็น"เท" แล้วเพี้ยนกันมาเรื่อยๆ
จนกลายเป็น "ที"
ขึ้นด้านบน
กำเนิดชาดำเย็น (iced tea)
การดื่มชาใส่น้ำแข็งเริ่มขึ้นในงานมหกรรมโลกที่เซนต์หลุยส์ ปี ค.ศ. 1904
โดยหนุ่มอังกฤษ ชื่อริชาร์ด เบลชินเดรน (Richard Blechyndren)
ช่วงนั้นอากาศร้อนมากเขาขายน้ำชาร้อนๆไม่ออก
จึงรินน้ำชาราดลงไปบนก้อนน้ำแข็ง
ชาติแรกที่ เติมนมในชา คนฝรั่งเศสเป็นชาติแรกที่เติมนมสดในน้ำชา
ชาถุง (tea bag) กล่าวกันว่าชาใส่ถุงจะให้ความสะดวกสบายแก่ผู้บริโภค
ผู้ค้นพบวิธีเอาชาใส่ถุงคือคนจีน โดยบรรจุลงถุงผ้าไหมส่งไปลอนดอนแต่เอกสารหนึ่งกล่าวว่า
โทมัส ซุลละแวน (Thomas Sullivan)
เป็นผู้คิดค้นถุงใส่ชาที่แสนอำนวยความสะดวกและเหมาะสมกับรสนิยมคนรุ่นใหม่
ชาบรรจุกระป๋อง เพื่อเอาใจผู้บริโภคที่เดินทางไกล
หรือคนที่งานยุ่งไม่สนใจการกินอยู่ โรงงานอุตสาหกรรมได้เอาน้ำชาใส่กระป๋องเป็นครั้งแรก
พ.ศ. 2483 ประเทศไทยพัฒนาเป็นครั้งแรก คือ
ชากระป๋องลิปตัน เมื่อ พ.ศ. 2531
ด้วยการเติมกลิ่นมะนาวลงไป เมื่อดื่มตอนเย็นจัดมีรสชาติกลมกล่อมยิ่ง
เมี่ยง เป็นผลิตภัณฑ์ชาที่ผ่านการนึ่งและหมักอย่างหนึ่งของคนไทยภาคเหนือ
คนลาวและคนพม่า อาจกินเมี่ยงแบบเปรี้ยวๆ หรือโรยเกลือใส่เล็กน้อยก็จะเสริมรสชาติ
เมี่ยงมีบทบาทในชีวิตจนเกิดคำพังเพยว่า "เอาลูกเขามาเลี้ยง
เอาเมี่ยงเขามาอม" ปัจจุบันเมี่ยงถูกลดบทบาท เพราะคนรุ่นใหม่ให้ความสนใจน้อยลง
กากเมล็ดชา มีสารซาโปนีน (Saponin)
ใช้สระผมและล้างสิ่งสกปรกออกจากเรือนผม ทำให้เส้นผมเป็นมัน
ส่วนกากใบชาที่ชงแล้วนำมาพอกแผลน้ำร้อนลวกได้ น้ำมันจากเมล็ดชาทำเนยเทียมได้
กำเนิดปั้นชา ยุคแรกๆ ชาวจีนดื่มชา จะใช้หม้อต้มและเทลงดื่มในชาม
ต่อมาประมาณต้นศตวรรษที่ 16
มีการค้นพบปั้นชาขึ้นใกล้เมืองอี๋ชิงมณฑลเจียงซู โดยเด็กรับใช้คุณชายตระกูลอู๋ที่กำลังจะเดินทางไปสอบจอหงวน
ได้แวะพักที่วัดจินซา ที่วัดนี้มีเตาเผาเพราะพระจะปั้นภาชนะดินใช้เอง วันหนึ่งหลังการเตรียมชงน้ำชาให้คุณชายท่องหนังสือเรียบร้อยแล้ว
เด็กรับใช้ชื่อ กงชุน ได้หลบมาพักผ่อนและเห็นพระปั้นภาชนะดินอยู่ จึงเข้าร่วมวง ปั้นไปปั้นมา
ปั้นเอาภาชนะทรงกลมมีฝาปิดด้านบนเติมหูจับ ต่อพวยกาออกมา
กลายเป็นอุปกรณ์ชงชาและกรองใบชาใบแรกของโลก
และยังเป็นต้นแบบของภาชนะชงชาชุดเครื่องเงินของราชินีวิคตอเรียแห่งอังกฤษอีกด้วย
ขึ้นด้านบน
กาน้ำชา-กากาแฟต่างกันตรงไหน
แตกต่างกันที่พวยกา กาแบบมีพวยยื่นออกมาจากตอนก้นนั้นใช้ชงชา
ทั้งนี้เพราะเมื่อใส่ใบชาลงไป ใบชาจะลอยอยู่เหนือผิวน้ำ เมื่อรินน้ำชาก็จะไม่มีใบชาปนออกมาให้หงุดหงิดใจ
ส่วนกากาแฟจะทำพวยกาพุ่งตรงออกจากส่วนบนของกา เพราะผงกาแฟที่ชงจะจมลงสู่ก้นกาโดยเร็ว
เวลารินกาแฟผงกาแฟที่นอนก้นอยู่จะได้ไม่ไหลปนออกมา
ค่าน้ำร้อน - น้ำชา
สมัยโบราณ ชาเป็นเครื่องดื่มของพระสงฆ์ผู้มีฐานะดีและขุนนางข้าราชการเท่านั้น
มีสำนวนไทยที่ใช้กันต่อมา คือ "ค่าน้ำร้อนน้ำชา"
ซึ่งเข้าใจว่าชาวจีนที่ไปติดต่องานกับขุนนางราชการได้ใช้ขึ้นก่อนเมื่อนำเงินไปติดสินบน
กง ฟู ฉา
แปลว่า ชงชาด้วยฝีมือ (ที่มีความชำนาญ)
เริ่มต้นที่เมื่อน้ำเดือดแล้ว ลวกปั้นชาที่เตรียมไว้ รวมทั้งถ้วยชา
การลวกนี้ถือเป็นการเตรียมปั้นชา (เพื่อที่เวลาใช้ชงชาจริงๆ
อุณหภูมิของน้ำจะไม่ลดลงมากเท่ากับเทน้ำลงในภาชนะที่เย็นๆ)
แล้วตักใบชาลงในปั้นที่อุ่นไว้ใช้น้ำเดือดเทตามลงไปจนน้ำล้นออกนอกปั้นชา
ปิดฝาปั้น เทน้ำลงบนฝาด้วยเพื่อป้องกันกลิ่นหอมไม่ให้หนีออกจากปั้น
แล้วเทน้ำที่ได้จากการชงครั้งแรกนี้ใส่ถ้วยชาทุกใบและเททิ้ง
ขั้นตอนนี้คือการ "ปลุก"
ใบชาให้ตื่นจากหลับ และล้างใบชาด้วย จากนั้นรินน้ำเดือดลงในปั้นอีกครั้ง ปิดฝาปั้น
เทน้ำลงบนฝา แล้วจึงรินชาใส่ถ้วยทุกใบด้วยวิธีรินวน คือ
รินถ้วยที่หนึ่งถึงสี่โดยไม่ต้องรอถ้วยแรกเติมรินวนไปมาจนเต็มทั้งสี่ถ้วย
อย่างนี้แล้ว ชาถ้วยที่หนึ่งถึงสี่จะมีรสชาติเสมอกัน
ขึ้นด้านบน
ประโยชน์ของการดื่มชา
ตั้งแต่หนังสือพิมพ์ลงข่าวเรื่องดื่มชาเขียวสามารถป้องกันโรคมะเร็งได้ ผู้คนก็แตกตื่นหันมาดื่มชาญี่ปุ่นกันใหญ่
เพราะเข้าใจว่าชาเขียวคือชาญี่ปุ่น จริงๆ แล้วชาเขียว คือ ชาทุกชนิดที่ผลิตโดยการเอาใบชาสดมาคั่วให้แห้ง
โดยไม่ผ่านขั้นตอนการทำปฏิกิริยาของออกซิเจนกับใบชา ในชาเขียวจะมี สารคาเทชิน
อยู่มากกว่าชาชนิดอื่น ดังนั้นคุณสมบัติในการป้องกันมะเร็งจึงอยู่ตรงนี้
ในทางการแพทย์ ใบชาจะมีคุณสมบัติทางเคมีบางประการซึ่งในจำนวนนั้นจะมี กรดแทนนิค
ปริมาณ 20 – 30 % กรดแทนนิค มีคุณสมบัติต่อต้านการอักเสบและการติดเชื้อ
นอกจากนี้ยังมีสารอัลคาลอยด์ 5% (ส่วนใหญ่จะเป็นคาเฟอีน) ซึ่งมีคุณสมบัติกระตุ้นการทำงานของระบบประสาทส่วนกลางและระบบเมตาบอลิซึ่ม
ชาที่มีกลิ่นหอมจะมีคุณสมบัติในการแยกองค์ประกอบของเนื้อและไขมัน ดังนั้นจึงมีส่วนช่วยเรื่องการย่อยอาหาร
ในจีนจะมีสำนวนพูดกันติดปากว่า
"ขาดเกลือสามวันยังดีกว่าขาดชาหนึ่งวัน"
ไม่ว่าจะเป็นชารูปแบบใด ความนิยมเรื่องดื่มชามีมากขึ้นทุกวัน เพราะรสชาตินุ่มนวลชวนฝันของชาประการหนึ่ง
และข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ที่ยืนยันว่าชามีสารพฤกษเคมีบางชนิดที่ออกฤทธิ์ป้องกันโรคหลายโรคได้เป็นอีกประการหนึ่ง
อีกทั้งชาก็เป็นเครื่องดื่มที่ไม่มีชนชั้น ผู้ดื่มเท่านั้นที่รู้รสชาติของการดื่ม และผู้มีรสนิยมต่างเลือกชาและโปรดการดื่มชา
ขึ้นด้านบน
บรรณานุกรม
จิตรา ก่อนันทเกียรติ. 2536. ความรู้เรื่องจีน จากผู้เฒ่า. กรุงเทพฯ: ดอกหญ้า.
ชา. 2540. พลอยแกมเพชร. 6, 131(15 กรกฎาคม 2540) :144 - 145.
ชา : การปลูกและการพัฒนาผลิตภัณฑ์.2545. ศิลปวัฒนธรรม.15,11(กันยายน 2545): 89 - 94.
ซิสึกะ (นามแฝง). 2545. ชาเขียว วิถีแห่งคุณประโยชน์ของสมุนไพร. New Life. 23,75 (พฤษภาคม-สิงหาคม 2545): 26 - 28.
เดชา ศิริภัทร. 2536. ชา: เครื่องดื่มจากรากเหง้าวัฒนธรรมตะวันออก. หมอชาวบ้าน.14,168 (เมษายน 2536): 41-43.
ร้านน้ำชาคืออะไร?. <http://www.203.144.248.21/hwwmds/detail.nsp.html>. November 2002.
ศักดิ์ เสาวรัตน์. 2545. จิบน้ำชา- เริงนารี ย่ำบางกอก นครโสเภณี. ศิลปวัฒนธรรม.15,11 (กันยายน 2545):
96 -101.
ส. พลายน้อย (นามแฝง). 2544. รู้ร้อยแปด. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สารคดี.
สุรีย์ ภูมิภมร. 2545. ชา : เครื่องดื่มที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในโลก.
ศิลปวัฒนธรรม.15,11 (กันยายน 2545):77 -88.
อ๋อง(นามแฝง). 2545. ระบำชา.กรุงเทพฯ: ศรีสารา.
รวบรวมข้อมูลโดย : ฝ่ายวารสารและเอกสาร
|
ชาในประเทศไทย
สนเทศน่ารู้