ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์

ชา (C. sinensis) ขึ้นอยู่ตามธรรมชาติ ในสภาพป่าบนภูเขาในระดับต่ำบนพื้นแผ่นดินใหญ่ของทวีปเอเชีย นับจากแถบตะวันตกเฉียงใต้ของจีน ในแถบมณฑลเสฉวน จรดพื้นที่แถบตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดีย(อัสสัม) โดยแหล่งกำเนิดดั้งเดิมน่าจะอยู่ในแถบต้นแม่น้ำอิระวดีทางตอนเหนือของพม่า จากความสนใจในการนำมาใช้ประโยชน์ของมนุษย์ในระยะต้นๆ อาจมีส่วนเกี่ยวข้องกับการแพร่กระจายของชาออกไปอย่างกว้างขวางในเอเชีย

ชาวจีนรู้จักต้นชามานานกว่า 4,000 ปี มีบันทึกย้อนหลังไปถึงคริสต์ศตวรรษที่ 5 AD เกี่ยวกับการปลูกชาอย่างกว้างขวาง และการใช้ประโยชน์ เป็นเครื่องดื่มให้ความสดชื่นในหลายมณฑลของจีน การปลูกชาในญี่ปุ่นเริ่มต้นในคริสต์ศตวรรษที่ 9 โดยมีการนำเมล็ดมาจากจีน ชา กลายเป็นสินค้าออกสำคัญ ของจีน โดยครั้งแรกเป็นการส่งออกโดยชาวมงโกลผ่านทางเส้นทางการค้าทางบก ในแถบตอนกลางของเอเชียไปยังตรุกีและรัสเชีย (ส่วนใหญ่เป็น brick tea) และไปยังยุโรปในตอนต้นของคริสต์วรรษที่ 17 ทางทะเลผ่านทางบริษัท Dutch&English East India Company (ชาเขียวและชาดำในระยะต่อมา) เป็นระยะเวลานานต่อเนื่องกันถึง 300 ปี ที่มีการส่งออกชาจากจีนเพียงประเภทเดียว (100,000 ตันในปี ค.ศ. 1850) การผูกขาดการส่งออกชาจากจีนเริ่มลดลงหลังจากมีการปลูกในอินเดีย(ค.ศ. 1840) ศรีลังการ (ค.ศ. 1870) และอินโดเนียเชีย(ค.ศ. 1880) ในปี ค.ศ. 1925 มีการนำเข้าชาสู่ยุโรปประมาณ 300,000 ตัน โดยมีการส่งออกเพียงส่วนน้อยจากจีนทั้งนี้การส่งออกชาจากจีนเริ่มกระเตื้องขึ้นในทศวรรษ 1960

ชาที่ปลูกในจีนและญี่ปุ่นทั้งหมดเป็น C.sinensis var. sinensis ('China tea') ซึ่งมีใบขนาดเล็กกว่าและทนทานต่อสภาพอากาศหนาวเย็นได้ดี ีแต่เจริญเติบโต ช้าเมื่อเปรียบเทียบกับชาอัสสัม (C.sinensis var. assamica (Mast.) Kitamura('Assamtea') ซึ่งพบขึ้นอยู่ในป่า ในแถบตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดีย

ในปี ค.ศ. 1823 ชาอัสสัม และในระยะต่อมาเป็นลูกผสม('Indian hybrid tea') ระหว่างชาทั้งสองชนิดข้างต้น เป็นสายพันธุ์ชาที่มีการปลูก เป็นการค้าในแถบตอนใต้ ตะวันออกเฉียงเหนือและในแถบตะวันตกของทวีปเอเชีย รวมทั้งที่มีการปลูกในแอฟในแอฟริการใต ้และอเมริกาใต้ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แหล่งเพาะปลูกสำคัญ ได้แก่ อินโดเนียเชีย เวียดนาม ปาปัวนิวกินี มาเลเชีย