สนเทศน่ารู้ :: ชา (Tea)

การเจริญเติบโตและพัฒนาการ

เมล็ดไม่มีระยะพักตัวในสภาพอุณหภูมิห้อง ความมีชีวิตของเมล็ดลดลงอย่างรวดเร็ว  แต่สามารถรักษาไว้ที่ระดับ 60%   ได้นาน 6-10 เดือน โดยเก็บรักษาไว้ที่  อุณหภูมิต่ำ 0-4 cและระดับความชื้นสัมพัทธ์ 100%   เมล็ดงอกในทันทีเมื่อแกะเปลือกและนำไปเพาะ  ต้นกล้ามีส่วนของลำต้น พุ่งตรง ขึ้นด้านชน และแตกกิ่งแขนงด้านข้าง จากส่วนตาตามซอกใบ ใบเลี้ยงร่วงหลังงอก 5-6 เดือน  ต้นเริ่มออกดอกเมื่อมีอายุประมาณ 4 ปี  ในการปลูกชา การพัฒนาของราก ไม่ว่าจะเป็นระบบรากแก้ว  เมี่อปลูกด้วยเมล็ด หรือรากแขนงเมื่อปลูกด้วยกิ่งปักชำมีความสำคัญอย่างยิ่ง โดยทั่วไปแล้ว มีการสะสมอาหารในราก เมื่อมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1-2 มม.  คาร์โบไฮเดรดที่สะสมอยู่ในราก มีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตของยอดหลังจาก การตัดแต่งกิ่ง

ในชาที่ไม่มีการตัดแต่งกิ่ง ปัจจัยภายในเป็นตัวควบคุมการผลิใบและการชะงักการเจริญเติบโตเป็นช่วงๆ ซึ่งมีชื่อเรียกว่า"banjhi cycles" แต่ละช่วงนาน 10-14 สัปดาห์ ยอดที่มีการพักตัวของตาปลายยอดมี ชื่อเรียกว่า banjhi shoots อย่างไรก็ตามรอบการให้ผลผลิตในแปลงปลูกชาส่วนใหญ่เป็นผลมาจาก การพัฒนาของยอดเกิดขึ้นพร้อมกัน

การตัดแต่งกิ่งและการเก็บเกี่ยวทำให้กิ่งจำนวนมากที่มีใบติดอยู่พัฒนาไปเป็นปลายพุ่มบน 20-40 ซม. ในพุ่มต้นที่ปลูกชิดกัน ค่า LAI ในชาที่โตเต็มที่มีค่า 4-10 และตามปกติในชาจีนมีค่าสูงสุดกว่าชาอัสสัมสภาพภูมิอากาศที่เหมาะสมการะตุ้นการแตกตายอดพร้อมๆกัน ให้ผลผลิตเป็นครั้งแรก การแตกตายอดหลังการพักตัวมีการเจริญของใบเกล็ด 2 ใบและร่วงหล่นไป 1 ใบในระยะต่อมาหลังจากนั้นมีใบขนาดเล็ก ขอบใบไม่มีรอยจักที่เรียกว่า "fish leaf" 1 ใบเกิดก่อนการผลิใบอ่อนตามปกติ การเด็ดตายอดที่พักตัวออกเป็นการกระตุ้นให้ตาในอันดับรองเจริญเติบโตขึ้นมา แต่ยอดที่เกิดใหม่ บางยอดชะงักการเจริญเติบโต หลังจากมีใบจริง 2-3 ใบและตาส่วนยอดหยุดพักตัวเป็น banjhi ผลผลิตลดลงจนกระทั่งมีการผลิใบครั้งที่ 2 มีขนาดของยอดพร้อมทำการเก็บเกี่ยว เป็นช่วงให้ผลผลิตสูงสุดอีกครั้งหนึ่ง จำนวนและระยะเวลาในการเจริญเติบโตของยอดขึ้นมาแทนที่เรียกว่า shoot replacement cycle (SRC) กำหนดจากระยะเวลาตั้งแต่ตายอดเริ่มเจริญเติบโตไปจนถึงระยะเวลาเก็บเกี่ยว ถูกควบคุมโดยสภาพภูมิอากาศ ในสภาพอากาศร้อนและความชื้นสูงมีการเจริญเติบโตของยอดอย่างรวดเร็ว(SRC 30-40 วัน) สามารถทำการเก็บเกี่ยวยอดได้พร้อมกัน ทำให้มีผลผลิตสูงในระยะดังกล่าวนี้ชัดเจนในสภาพอากาศหนาวและชื้น(SRC 100 วันหรือมากกว่า) อัตราการเจริญเติบโตของแต่ละยอดแตกต่างกัน ทำให้มีขนาดเหมาะสมสำหรับเก็บเกี่ยวไม่พร้อมกัน  มีช่วงเก็บเกี่ยวยาวนานตลอดฤดูเก็บเกี่ยว

ในเขตร้อนต้นชาที่ไม่มีการเก็บเกี่ยวออกดอกตลอดปี ดอกส่วนใหญ่มีการผสมเกสรโดยอาศัยแมลงเป็นพาหะ การผสมข้ามมีผลทำให้ติดผลติดเมล็ด โดยเฉพาะใน var.assamica  ซึ่งไม่สามารถผสมตัวเองได้ ผลแก่ภายใน 10-12 เดือน ในผลแก่ปลายผลแตกออกเป็น 3 ลิ้น ก่อนที่เมล็ดจะร่วงหล่น

ที่มา: คัดลอกจาก PROSEA ทรัพยากรพืชในภูมิภาค เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 16 พืชที่ให้สารกระตุ้น. 2001
          พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: ชวนพิมพ์.

สาระ..ชา | ข้อมูลชาทางพฤกษศาสตร์ สภาพนิเวศและเขตกรรม | ชาเกี่ยวกับศิลปวัฒธรรมและประเพณี | บทความเกี่ยวกับชา

สนเทศน่ารู้ เรื่องชา ขึ้นด้านบน



ปรับปรุงล่าสุด : 10 มิถุนายน 2553 16:21:54 น.