กังหันน้ำชัยพัฒนา

          การประดิษฐ์คิดค้นนับเป็นปัจจัยสำคัญอย่างหนึ่งในการส่งเสริมสถานะทางเศรษฐกิจของประเทศ ในการสร้างสรรค์เทคโนโลยีที่ทันสมัยเพื่อช่วยในการพัฒนาประเทศ สำหรับประเทศไทยเองก็มีนักประดิษฐ์คิดค้นซึ่งอยู่ในหน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชน ซึ่งมีความคิดสร้างสรรค์ มีความรู้ ความสามารถ และสนใจที่จะดัดแปลงหรือคิดค้นประดิษฐ์สิ่งใหม่ๆ ให้เหมาะสมกับสภาวะของประเทศแต่ก็ไม่ได้รับการส่งเสริมและสนับสนุนการประดิษฐ์คิดค้น ให้สามารถพัฒนาไปสู่การนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์อย่างแท้จริง จึงทำให้นักประดิษฐ์ขาดกำลังใจในการคิดประดิษฐ์สิ่งใหม่ๆ ที่จะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อส่วนรวม ดังนั้น สภาวิจัยแห่งชาติ จึงได้จัดให้มีกิจกรรมส่งเสริมการประดิษฐ์คิดค้นสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาประเทศ โดยมีการมอบรางวัลแก่สิ่งประดิษฐ์ที่มีคุณค่าและเป็นประโยชน์ต่อส่วนรวมเป็นประจำทุกปี โดยสืบเนื่องมาจาก เมื่อวันที่ 10 พฤษภาคม 2537 คณะรัฐมนตรีได้มีมติกำหนดให้วันที่ 2 กุมภาพันธ์ของทุกปีเป็นวันนักประดิษฐ์และจัดงานวันนักประดิษฐ์ โดยมีสำนักคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ กระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและสิ่งแวดล้อม ร่วมกับหน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชน ตลอดจนองค์กรและสมาคมวิชาชีพเป็นผู้รับผิดชอบดำเนินงาน

            การกำหนดให้วันนักประดิษฐ์ ตรงกับวันที่ 2 กุมภาพันธ์ของทุกปี ก็เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ในการที่ทรงประดิษฐ์คิดค้น "เครื่องกลเติมอากาศที่ผิวน้ำหมุนช้าแบบทุ่นลอยน้ำ" หรือ "กังหันน้ำชัยพัฒนา" และทรงได้รับทูลเกล้าฯ ถวายสิทธิบัตรการประดิษฐ์ เมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2536 ซึ่งนอกจากจะเป็นการเทิดพระเกียรติแล้ว ยังเป็นวันที่ระลึกถึงวันประวัติศาสตร์ของการจดทะเบียนและออกสิทธิบัตรถวายแด่พระมหากษัตริย์พระองค์แรกของโลกที่ทรงคิดค้นสิ่งที่เป็นประโยชน์ สามารถแก้ปัญหาและรักษาสิ่งแวดล้อม อันเป็นแบบฉบับให้นักประดิษฐ์ไทยได้เจริญรอยตามเบื้องพระยุคลบาท   สามารถสร้างสรรค์และพัฒนา สิ่งประดิษฐ์อันเป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติสืบไป

วัตถุประสงค์ของการจัดงานวันนักประดิษฐ์

1. เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่ที่ทรงพระปรีชาสามารถประดิษฐ์คิดค้นสิ่งที่เป็นประโยชน์ เพื่อแก้ปัญหาและพัฒนาประเทศ
2. เพื่อระลึกถึงวันประวัติศาสตร์ของการจดทะเบียนและออกสิทธิบัตรถวายแด่พระมหากษัตริย์พระองค์แรกของโลก
3. เพื่อเป็นการส่งเสริมและเผยแพร่ผลงานของนักประดิษฐ์ไทยให้เป็นที่รู้จัก
4. เพื่อนำไปเป็นเครื่องมือในการพัฒนาเทคโนโลยีอันเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาประเทศ
5. เพื่อส่งเสริมให้เกิดความร่วมมือและประสานประโยชน์ระหว่างภาครัฐและเอกชนที่เกี่ยวข้องกับการประดิษฐ์คิดค้น
6. เพื่อสนับสนุนและให้กำลังใจแก่นักประดิษฐ์เยาวชนและประชาชนทั่วไปในอันที่จะแสดงความรู้ความสามารถต่อสาธารณชน เพื่อจะได้ทำการประดิษฐ์คิดค้นสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาประเทศมากยิ่งขึ้น
7. เพื่อประกาศเกียรติคุณแก่นักประดิษฐ์ที่มีความสามารถ และนำผลงานของนักประดิษฐ์ออกเผยแพร่ใช้งานได้อย่างจริงจัง

การจัดกิจกรรมในงานวันนักประดิษฐ์ ประกอบด้วย

1. นิทรรศการและการแสดงผลงาน สิ่งประดิษฐ์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในรูปแบบต่างๆ เช่น รูปภาพ โปสเตอร์ การฉายวิดีโอ และแสดงสิ่งประดิษฐ์ ซึ่งทรงได้รับการทูลเกล้าฯ ถวายสิทธิบัตรการประดิษฐ์
2. การแสดงนิทรรศการของหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชน
3. การจัดประกวดผลงานสิ่งประดิษฐ์ ประเภททั่วไปและนักเรียน
4. ให้คำแนะนำและบริการเกี่ยวกับการจดทะเบียนสิทธิบัตร
5. ให้คำแนะนำการสนับสนุนส่งเสริมการวิจัยด้านทุนอุดหนุน การวิจัยและรางวัลสภาวิจัยแห่งชาติ ได้แก่ รางวัลนักวิจัยดีเด่นแห่งชาติ รางวัลผลงานนักวิจัยยอดเยี่ยม และรางวัลผลงานนักประดิษฐ์คิดค้น
6. การเผยแพร่ความรู้ทางสื่อมวลชนเกี่ยวกับการประดิษฐ์คิดค้นการจัดกิจกรรมต่างๆ ด้วยความร่วมมือของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในงานวันนักประดิษฐ์ นับได้ว่าเป็นการพัฒนาเทคโนโลยีขึ้นในประเทศอย่างกว้างขวาง และเป็นกำลังใจให้เกิดการประดิษฐ์คิดค้น เพื่อประโยชน์ของประเทศชาติในอนาคต

บรรณานุกรม

วรนุช อุษณกร. ประวัติวันสำคัญที่ควรรู้จัก. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์, ๒๕๔๓.

ภาพประกอบ   http://www.deqp.go.th/data_env/king_project/

ข้อมูลโดย : กลุ่มนักศึกษาฝึกงาน งานพัฒนาและจัดการสารสนเทศ ฝ่ายเทคโนโลยีสารสนเทศห้องสมุด

                    สนเทศน่ารู้  ขึ้นด้านบน